Het bijzondere verhaal van Oleksandr Zinchenko

Een rasvoetballer. Beweeglijk, slim, ijverig. Bij PSV leren ze Manchester City-huurling Oleksandr Zinchenko (20) steeds beter kennen. Wat velen in Nederland nog niet weten is dat de veelbelovende middenvelder een bijzonder verhaal met zich meedraagt. Over een politieke rel in Oekraïne, een paspoortaffaire en een geknutselde foto met Andriy Shevchenko.

Terwijl de rest van de selectie al de warmte van de douche heeft opgezocht oefent Oleksandr Zinchenko op zijn vrije trap. Luc Nilis kijkt toe. Goedkeurend. Verder is het trainingsveld van De Herdgang leeg. Alleen een ijzige decemberkou houdt de twee linkspoten gezelschap. "Zo gaat het altijd. Alex gaat altijd pas als laatste van het trainingsveld af", zegt een vriendelijke bardame, en wijst met haar uitgestrekte linkerhand naar het veld. Met haar rechterhand strijkt ze met behulp van een strijkijzer de plooien van een Oekraïense vlag glad. Ideetje voor de fotoshoot, die voor even later op de planning staat. Ze kon de weinig succesvolle strijkpogingen van de ELF-delegatie niet aanzien en had besloten zelf het heft, of in dit geval het strijkijzer, in handen te nemen. Gastvrijheid met een zachte g.

Als Zinchenko het even later genoeg vindt op het trainingsveld en ons opzoekt is de tolk inmiddels gearriveerd. Een vriendelijke begroeting volgt, in het Russisch. Zo vaak krijgt Zinchenko niet de kans om een van de twee talen die hij machtig is te spreken. Bij PSV moet hij het doen met zijn beperkte kennis van het Engels. De Russische begroeting is overigens niet om politieke redenen, benadrukt hij. In huize Zinchenko, een dikke honderd kilometer ten westen van Kiev, werd en wordt Russisch gesproken. Geen Oekraïens. Niet ongebruikelijk, vertelt onze tolk ons later.

De vlag hangt inmiddels met dubbelzijdige tape aan de muur, de koffie pruttelt, en door de speakers van de kantine klinkt de van machismo doordrenkte stem van Tupac Shakur, met zijn klassieker Changes: "My momma didn't raise no fool." Hetzelfde geldt voor de moeder van Zinchenko, zo blijkt als hij zich als een ware gentleman ontfermt over de jas en sjaal van de gevleide tolk. "Of dat Oekraïense manieren zijn? Nee hoor, gewoon de manieren die mij zijn bijgebracht door mijn ouders", vertelt Zinchenko. "Ik ben opgevoed door drie ouders: mijn moeder, mijn vader en mijn stiefvader. Mijn stiefvader woont bij ons sinds mijn elfde. Ik heb heel veel meegemaakt. Ik ben mijn ouders zeer erkentelijk voor wat ze allemaal voor mij gedaan hebben. Mijn moeder heeft veel moeten meemaken toen ik klein was. Ik was ziek. Tot mijn eerste verjaardag had ik serieuze problemen met mijn gezondheid. Daar was veel geld voor nodig. Ziekenhuisbezoeken. Verder wil ik daarover niet in detail treden. Mijn moeder heeft me met succes grootgebracht. Daar ben ik haar dankbaar voor."



CONTROVERSE
De gezondheidsproblemen in zijn jeugd, de echtscheiding van zijn ouders: het waren de eerste van vele hindernissen en valkuilen die Zinchenko tegenkwam op het pad dat leidde naar een carrière in het profvoetbal. In geboorteland Oekraïne geldt hij als een van de meest belovende talenten, maar toch kleeft aan zijn naam vooral controverse. De aanleiding: een pikante overstap van Shakhtar Donetsk naar FK Oefa. Van een voetbalreus naar een voetbaldwerg. Van een stokoude, roemrijke en met sterren bezaaide topclub naar een club die pas in 2010 is opgericht en nog moest beginnen met zaaien. Van een kleedkamer vol peperdure Brazilianen naar een kleedkamer vol mogelijkheden. Maar voor een deel van de Oekraïense bevolking was het vooral: van Oekraïne naar Rusland. De vijand.

De annexatie van De Krim was net een feit en de onrust had ook Donetsk bereikt. Het kruit dwarrelde nog neer over de straten van Simferopol toen Zinchenko zijn vertrek bij Shakhtar aankondigde en de oprukkende grens met Rusland overstak op zoek naar een nieuw onderkomen. Plotseling was hij in de ogen van sommigen een wegloper. Of erger: een verrader. Aan de keukentafel in huize Zinchenko bleef men er kalm onder. "De beslissing om Shakhtar te verlaten hebben mijn ouders, zaakwaarnemers en ik gezamenlijk genomen. Er waren wel wat meningsverschillen, ook met het oog op wat er op dat moment in Donetsk gaande was. Het begon toen net mis te gaan. Toch ben ik altijd zeker geweest van mijn keuze. Ik heb er ook geen moment aan getwijfeld dat het goed zou komen met me. Natuurlijk waren er angsten, maar het waren geen angsten die mij naar Rusland dreven."

Maandenlang trainde hij mee bij Rubin Kazan, in afwachting van een contract. "Na vier maanden was ik het wachten beu. Er was mij van alles toegezegd maar niets werd waargemaakt. Toen heb ik mijn koffers gepakt en ben ik vertrokken, naar Oefa. Dat heeft me inderdaad behoorlijk wat kritiek opgeleverd, maar het maakt m